جعل، هنگامی که این کلمه به زبان یا به چشم می آید ذهن انسان را نیز به جرم جعل معطوف میکند که تعدادی با این عمل ممکن است راه صد ساله را در یک شب طی کرده باشند و عده ای توشه چند ساله را در یک لحظه از دست داده باشند. آری یکی از رایج ترین جرایم کشور ما جرم جعل است. یعنی کسی به صورت آگاهانه و ارادی نوشته ای بسازد یا تغییر دهد یا عمل دیگری انجام دهد تا آن را به جای اصل جا بزند و به نفع خودش یا دیگری از آن استفاده کند که به چنین افرادی جاعل و یا مجرم گفته می شود.
عملی جرم است که در قانون به قید مجازات ممنوع شده باشد. در قانون مجازات اسلامی در تعریف جرم جعل آمده است که جعل و تزویر عبارتند از ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی و غیر رسمی، خراشیدن یا تراشیدن الحاق یا محو یا اثبات و یا تغییر در تاریخ سند یا الصاق نوشته ای و نظایر این اعمال به قصد تقلب
به طور کلی جعل به دو نوع تقسیم می شود: جعل مادی و جعل معنوی
حربه های جاعلان در ارتکاب جرم جعل مادی:
برای اینکه جرمی صورت پذیرد باید مجرم سلسله ای از اقدامات را انجام دهد که در جعل مادی ممکن است این جرم توسط هر کسی یعنی ایرانی یا غیر ایرانی، دولتی یا غیر دولتی و … به یکی از صورتهای زیر انجام شود .
ساختن نوشته یا سند: (سند سازی)
همانطور که میدانید نوشته با سند فرق می کند. سند، نوشته ای است که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد یکی از رایج ترین روشهای ارتکاب جعل ساختن سند است.
ساختن مهر و امضای اشخاص: (ساخت مهر و امضا)
مهر و امضا اسم یا علامتی است که هر فردی به پای اراده های مکتوب، سند و نوشته های خود می گذارد. و این باعث شده است که افراد سودجو از این موضوع استفاده کرد و مرتکب جرم جعل امضا یا مهر شوند. همچنین جعل اثر انگشت و بکار بردن مهر دیگری بدون رضایت او نیز جرم محسوب می گردد.
خراشیدن، تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق:
خراشیدن از بین بردن و محو جزیی از کلمه در سند است و تراشیدن به معنی محو کامل کلمه مانند اینکه در سندی توسط خراشیدن یک نقطه یا یک کلمه شخصی از جمع مالکان خارج و شخص دیگری جایگزین گردد و یا توسط تراشیدن یک صفر مبلغ یک چک تغییر کند که در هر صورت جرمی صورت گرفته است.
الحاق به نوشته اصلی اضافه نمی شود بلکه ظاهر هر کلمه تغییر کرده و جرمی صورت می گیرد، مثل اینکه حسن به حسین تبدیل گردد.
محو یا اثبات یا سیاه کردن:
یکی دیگر از روشهای جاعلان مادی محو یا اثبات یا سیاه کردن سندی است که عمل محو کردن، موجب از بین بردن تمام یا قسمتی از نوشته یا یک سند با هر وسیله به غیر از تراشیدن و خراشیدن می شود.
اثبات به معنی از بین بردن علامت یا مهر باطل کننده سند است که با این عمل سند احیا شده و به ظاهر معتبراست و گاهی اوقات مجرمان با سیاده کردن قسمتی از سند جرمی را مرتکب می شوند.
الصاق نوشته ای به نوشته دیگر:
یکی دیگر از روشهای ارتکاب جرم جعل این است که کلمه یا جمله یا مهر و امضایی را از یک سند جدا و به سند دیگر می چسبانند به این کار الصاق گفته می شود که در قانون مجازات اسلامی یک جرم می باشد.
تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی:
در این نوع جعل در متن سند تغییری ایجاد نشده بلکه فقط تاریخ آن تغییر می کند که این خود نیز جرم است.
حربه های جاعلان در ارتکاب جرم معنوی:
همانطور که گفته شد جرم جعل به دو نوع مادی و معنوی بود که در این جرم بر عکس جرم مادی هر کسی نمی تواند مرتکب این عمل شود بلکه فقط از سوی ماموران دولتی یا کارکنان دفاتر اسناد رسمی یا سایر اشخاصی که سندی را تنظیم می نمایند رخ می دهد که ممکن است از طریق یکی از روشهای زیر انجام پذیرد.
تخریب در موضوع و مفاد قرارداد و نوشته و سند:
مامور دولتی ممکن است بر خلاف حقیقت سند را تنظیم کند حتی بدون تبانی باطرف قرارداد.
تغییر اسامی اشخاص:
مجرم در این گونه جرم ممکن است با تغییر اسمی اشخاص در سند مرتکب جرم شود مثلا حضور شخص را به عنوان طرف معامله در سند ذکر کند در حالی که شخص دیگری حضور داشته باشد.
امر باطلی را صحیح و یا صحیح را باطل جلوه دهد:
بعنوان مثال سردفتر با توجه بر خلاف واقع مبادرت به تنظیم سند براساس سند باطل کند.
مامور دولت یا مجرم چیزی را که بدان اقرار نشده است اقرار شده جلوه دهد.
حال اگر یکی از این مواردی که گفته شد توسط شخصی انجام پذیرد و آن شخص این عمل را بدون قصد ضرر رساندن به کسی انجام دهد یعنی غیر عمدی باشد این عمل مجازات ندارد پس برای اینکه مجرمی به مجازات برسد باید به قصد ارتکاب مجرم نیز توجه کرد.
